عملگرها در زبان برنامه نویسی ++C

عملگرها نمادهایی هستند که اعمال خاصی را انجام میدهند. بعنوان مثال، نماد '+' عملگری است که دو مقدار را با هم جمع میکند. پس از اعلان متغیرها و مقدار دادن به آنها باید بتوان عملیاتی را روی آنها انجام داد. برای انجام این عملیات باید از عملگرها استفاده کرد. عملگرها روی یک یا دو مقدار عمل میکنند. مقادیری را که عملگرها روی آنها عمل میکنند، عملوند گویند. عملگرهایی که بر روی یک عملوند عمل میکنند، یکانی و عملگرهایی که بر روی دو عملوند عمل میکنند، دودویی می نامند. عملگرها در زبان ++C به چند دسته تقسیم میشوند:

♦ عملگرهای محاسباتی

عملگرهای محاسباتی، اعمال محاسباتی را بر روی عملوندها انجام میدهند. این عملگرها در جدول زیر ذکر شده اند:

 

هریک از عملگرهای - ، +، * و / تقریبا در همه زبانها وجود دارد. عملگر % برای محاسبه باقیمانده تقسیم به کار میرود. این عملگر ، عملوند اول را بر دوم تقسیم میکند (تقسیم صحیح) و باقیمانده را بر میگرداند. عملگر کاهش (--) یک واحد از عملوندش کم میکند و نتیجه را در آن عملوند قرار میدهد و عملگر افزایش (++) یک واحد به عملوندش اضافه میکند. عملگر افزایش و کاهش چه قبل از عملوند باشند و چه بعد از آن، عملکرد آنها یکسان است. اما عملکرد آنها در عبارات محاسباتی با هم متفاوت است.

♦ عملگرهای رابطه ای

عملگرهای رابطه ای، رابطه بین عملوندها را مشخص میکنند. اعمالی مثل تساوی دو مقدار، کوچکتر یا بزرگتر بودن، مقایسه با صفر و غیره، توسط عملگرهای رابطه ای مشخص میشوند. عملگرهای رابطه ای در جدول زیر نشان داده شده اند. عملگر '==' در دستورات شرطی برای مقایسه دو مقدار مورد استفاده قرار میگیرد.

 

♦ عملگرهای منطقی

عملگرهای منطقی بر روی عبارات منطقی عمل میکنند. عبارات منطقی دارای دو ارزش درستی و نادرستی اند. در زبان ++C ، ارزش نادرستی با مقدار صفر و ارزش درستی با مقدار غیر صفر مشخص میشود. روش دیگر تعیین مقادیر درستی و نادرستی، استفاده از ثوابت true و false است. true به معنی ارزش درستی و false به معنی نادرستی است. عملگرهای منطقی در جدول زیر آمده اند. ترتیب قرار گرفتن آنها در جدول، از تقدم بالا به پایین است.

 

نتیجه عملگر '!' وقتی درست است که عملوند آن دارای ارزش نادرستی باشد. نتیجه عملگر '&&' وقتی درست است که هر دو عملوند ارزش درستی داشته باشند و نتیجه عملگر '||' وقتی نادرست است که هر دو عملوند ارزش نادرستی داشته باشند (در بقیه موارد نتیجه آن ارزش درستی دارد). 

♦ عملگرهای ترکیبی

از ترکیب عملگرهای محاسباتی و عملگر '=' ، مجموعه دیگری از عملگرها ایجاد میشودکه عمل محاسباتی و انتساب را انجام میدهد. این عملگرها در جدول زیر آمده اند. تقدم این عملگرها پایینتر از سایر عملگرهاست.

 

♦ عملگرهای بیتی

وجود عملگرهای بیتی در ++C موجب شد تا بسیاری از کارهای زبان اسمبلی در ++C انجام شود. عملگرهای بیتی برای تست کردن، مقدار دادن یا شیفت دادن و سایر اعمال بر روی مقادیری به کار میروند که در یک بایت (char) یا کلمه (int) ذخیره شده اند. عملگرهای بیتی را نمیتوان با انواع float, double, long double و void یا سایر انواع پیچیده به کار برد. عملگرهای بیتی در جدول زیر نشان داده شده اند. 

نتیجه عملگر '&' وقتی یک است که هردو بیت عملوندهایش یک باشند. نتیجه عملگر '|' وقتی صفر است که هر دو بیت صفر باشند. نتیجه '^' وقتی یک است که یکی از بیت ها صفر و دیگری یک باشد. عملگرهای شیفت بر روی یک عملوند عمل میکنند و بیتهای آن را به سمت راست یا چپ شیفت میدهند. هنگام شیفت دادن به راست، بیتها از سمت راست خارج میشوند و از سمت چپ به تعداد مورد نظر، صفر وارد میشود. در شیفت به چپ بیتها از سمت چپ خارج شده، به تعداد لازم صفر از سمت راست وارد میشود.